Bağımlılık
Bağımlılık, ödül, motivasyon ve hafızayı içeren beyin sisteminin kronik bir işlev bozukluğudur. Vücudunuzun bir maddeyi veya davranışı nasıl arzuladığı ile ilgilidir, özellikle de bu, zorlayıcı veya takıntılı bir “ödül” arayışına ve sonuçlarla ilgili endişe eksikliğine neden oluyorsa.Bağımlılık yaşayan biri: maddeden uzak duramayacak veya bağımlılık yapan davranışı durduramayacak, kendini kontrol edemeyecektir, madde veya davranışa karşı artan bir istek duyacaktır. Davranışlarının nasıl sorunlara neden olabileceğini reddetme eylemini gösterecek ve bağımlılıklar günlük hayatınızı ciddi şekilde etkileyebilir. Bağımlılık yaşayan insanlar da nüks ve remisyon döngülerine eğilimlidir. Bu, yoğun ve hafif kullanım arasında geçiş yapabilecekleri anlamına gelir. Bu döngülere rağmen, bağımlılıklar tipik olarak zamanla kötüleşecektir. Kalıcı sağlık sorunlarına ve olumsuz durumlara yol açabilirler.
Seks,Teknoloji, Kumar, Alışveriş, Sigara, Kumar, Alkol ve Madde bağımlılıkların türlerindendir, bu yazımda: Alkol ve Madde Bağımlılığını anlatmaya çalışacağım
Alkol Bağımlılığı
Alkolizm olarak da bilinen alkol bağımlılığı, her kesimden insanı etkileyen bir hastalıktır. Uzmanlar, birini alkol bağımlılığına yatkın hale getirebilecek genetik, cinsiyet, ırk veya sosyoekonomi gibi faktörleri belirlemeye çalıştı. Ama tek bir nedeni yok. Psikolojik, genetik ve davranışsal faktörlerin tümü hastalığa sahip olmaya katkıda bulunabilir. Alkolizmin gerçek bir hastalık olduğuna dikkat etmek önemlidir. Beyinde ve nörokimyada değişikliklere neden olabilir, bu nedenle alkol bağımlılığı olan bir kişi eylemlerini kontrol edemeyebilir.
Madde Bağımlılığı
Madde kötüye kullanımı, uyuşturucu ve alkol de dahil olmak üzere herhangi bir maddenin tekrar tekrar zararlı kullanımıdır.Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Kişinin ruhsal sağlık durumu,genetik etmenleri,çevresel faktörler ve aile yaşantısı,maddeye ulaşılabilirlik durumu madde öyküsünün başlamasında önemlidir. "Bir kereden birşey olmaz" diye başlanılan bu eylem binlerce olumsuz durumu yaratabilmektedir.Özellikle genç popülasyonda madde kullanım davranışları artmaktadır.
Kullanılan Bazı Maddeler:Eroin,Esrar,Kokain,LSD,Ekstazi,Metamfetamin
Bağımlılığı Olan Kişilerde Belirtiler
- Fiziksel Ve Ruhsal Sorunların Ortaya Çıkması
- Madde Kullanım Süresinde Ve Miktarında Artış-Alkol Kullanım Süresinde Ve Miktarında Artış
- Bağımlı Olduğunu Kabul Etmeme
- Alkol/Madde Dışında Başka Eylemlerden Ve Durumlardan Zevk Almama
- Yoksunluk Belirtileri Yaşaması
- İşlevselliğin Belli Alanlarda Kaybı (iş,okul,sosyal,aile,romantik ilişkiler)
Bağımlılık Tedavisi
Farmakolojik Tedavi, Yataklı Tedavi, Psikoterapi ve TMS tedavilerinin etkisi bağımlılıkta görülmektedir.Bağımlılıkta nüks olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır bu nedenle sıkı takip ve doğru tedavi önemlidir. Ayrıca, psikoterapi süreçleri oldukça önemlidir kişiye beceri kazandıran etkili zaman dilimlerini oluşturur. Tedavi de istikrar önemlidir.
Ne Yapmalıyız, Ne Yapmamalıyız
Madde kullanım sorunlarında, kişiye ailesi ve sosyal çevresi yargılayıcı ve katı söylem,tutum içinde bulunmamalıdır. Fiziksel şiddet ve iletişim kanallarını kapatmak kişinin uzaklaşması ve maddeye olan bağını arttırabilir bu nedenle fiziksel şiddet/iletişimsizlik olgularına yer vermemeliyiz. Aile/Sosyal Çevre çok baskıcı olmadan, bu eylemin neden ve nasıl olduğunu anlamaya, çözüm üretmeye çalışmalıdır. Aynı zamanda, birlikte daha fazla vakit ve aktivitelerde bulunulmasıda önemlidir.
Beyin ve Bağımlılık
Uyuşturucular, yaşamı sürdürme işlevleri için gerekli olan önemli beyin alanlarını değiştirebilir ve bağımlılığa işaret eden zorlayıcı uyuşturucu kullanımını tetikleyebilir. Uyuşturucu kullanımından etkilenen beyin bölgeleri şunları içerir:
Yemek yeme, sosyalleşme ve seks gibi sağlıklı aktivitelerin zevkli etkileri de dahil olmak üzere pozitif motivasyon biçimlerinde önemli bir rol oynayan bazal ganglionlar, alışkanlıkların ve rutinlerin oluşumunda da rol oynar. Bu alanlar, bazen beynin “ödül devresi” olarak adlandırılan şeyin anahtar düğümünü oluşturur. Maddeler bu devreyi aşırı aktive eder. Ancak tekrarlanan maruz kalma ile beyin, maddenin varlığına uyum sağlar, duyarlılığını azaltır ve madde dışında herhangi bir şeyden zevk almayı zorlaştırır.
Amigdala, uyuşturucunun etkisi geçtikten sonra geri çekilmeyi karakterize eden kaygı, sinirlilik ve huzursuzluk gibi stresli duygularda rol oynar ve böylece kişiyi maddeyi tekrar aramaya motive eder. Artan madde kullanımı ile amigdala giderek daha hassas hale gelir. Zamanla, madde kullanım bozukluğu olan bir kişi, bu rahatsızlıktan kurtulmak için geçici olarak rahatlamak için uyuşturucu kullanır.
Prefrontal korteks, düşünme, planlama, problem çözme, karar verme ve dürtüler üzerinde kendi kendini kontrol etme becerisine güç verir. Bu aynı zamanda beynin olgunlaşması için son kısmıdır ve gençleri en savunmasız hale getirir. Bu devre ile bazal ganglion devreleri ve genişlemiş amigdala devreleri arasındaki değişen denge, madde kullanım bozukluğu olan bir kişinin, dürtü kontrolünü azaltarak maddeyi kompulsif olarak aramasına neden olur.
